10 nov 2023 | Meer dan helft verkiezingsprogramma's bevat plannen in strijd met rechtsstaat
De Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) heeft een commissie opgericht om de verkiezingsprogramma's voor de Tweede Kamerverkiezingen te beoordelen op rechtsstatelijkheid. Hoewel de commissie de meerderheid van de plannen positief beoordeelt, blijkt uit het onderzoek dat tien van de achttien partijprogramma's voorstellen bevatten die niet voldoen aan de minimumnormen van de rechtsstaat.
Rechtsstatelijkheid is voor de NOvA cruciaal omdat advocaten een essentiële rol spelen bij de juridische bescherming van de rechten en vrijheden van burgers in een democratische samenleving. De commissie benadrukt het belang dat kiezers op de hoogte zijn van de opvattingen van politieke partijen met betrekking tot het versterken of bedreigen van de rechtsstaat.
Uit de analyse van de partijprogramma's blijkt een gevarieerd beeld. Veel partijen benadrukken de risico's van een bedrijfsmatig optredende en anonieme overheid, met specifieke aandacht voor individuele menselijke belangen en maatwerk. Er is ook een roep om de regie van de overheid op terreinen zoals zorg, huisvesting en de arbeidsmarkt te herstellen. De commissie signaleert echter dat de concrete uitwerking van voorstellen en verantwoording ontbreekt.
Burgerbetrokkenheid wordt als een opkomende trend gezien, met voorstellen variërend van burgerberaden tot rechtstreekse verkiezingen van functionarissen. Hoewel de commissie positief is over de aandacht voor de Grondwet, ontbreekt het aan een eenduidige aanpak voor toetsing. De analyse wordt zorgelijk wanneer het gaat om het waarborgen van fundamentele rechten en vrijheden, vooral bij vraagstukken als immigratie en georganiseerde misdaad. De commissie benadrukt de noodzaak om oplossingen te kiezen die de rechtsstaat niet ondermijnen, met name bij voorstellen die de toegang tot het recht voor bepaalde groepen willen beperken. Ondanks de diversiteit en soms rudimentaire aard van de voorstellen, is de analyse van de commissie over het algemeen positief.
